Education

ਮੋਗਾ 17 ਮਈ, (ਮੁਨੀਸ਼ ਜਿੰਦਲ) ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ਅਤੇ ਸਿਵਿਲ ਸਰਜਨ ਡਾਕਟਰ ਪ੍ਰਦੀਪ ਕੁਮਾਰ ਮਹਿੰਦਰਾ ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਜਿਲਾ ਮੋਗਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵਿਸ਼ਵ ਹਾਈਪਰਟੈਂਸ਼ਨ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਿਵਿਲ ਹਸਪਤਾਲ ਮੋਗੇ ਵਿੱਚ ਆਏ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅਤੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਸੰਬੰਧੀ ਜਾਗਰੂਕ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਡਾਕਟਰ ਗਗਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ, ਸੀਨੀਅਰ ਮੈਡੀਕਲ ਅਫਸਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਰ ਸਾਲ 17 ਮਈ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਹਾਈਪਰ ਟੈਂਸ਼ਨ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਐਨਪੀ ਐਨਸੀਡੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਰਾਹੀਂ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ 17 ਮਈ ਤੋਂ 17 ਜੂਨ ਤੱਕ ਵੱਖ ਵੱਖ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਿਧੀਆਂ ਤੋਂ ਜਾਂਚ ਕੈਂਪਾਂ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਤਾਂ ਜੋ ਗੈਰ ਸੰਚਾਰੀ ਤੇ ਰੋਗਾਂ ਦਾ ਛੇਤੀ ਤੋਂ ਛੇਤੀ ਕਾਰਗਰ ਇਲਾਜ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕੇ।  ਇਸ ਮੌਕੇ ਤੇ SMO ਡਾਕਟਰ ਗਗਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ ਅਤੇ ਐਮ.ਡੀ ਮੈਡੀਸਨ, ਡਾਕਟਰ ਗੁਰਜਨ ਕੌਰ ਨੇ ਮੀਡਿਆ ਦੇ ਰੂਬਰੂ ਹੋਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਰੂਰੀ ਸੁਨੇਹਾ ਵੀ ਦਿੱਤਾ। DR. GAGANDEEP SINGH SIDHU DR. GURJAN KAUR

मोगा 14 मई, (मुनीश जिन्दल) समाज सेवी नवीन सिंगला की सरपरस्ती में ‘द विंटेज क्रिकेट क्लब’ का गठन किया गया है।  मीडिया से बातचीत के दौरान नवीन सिंगला ने बताया कि क्लब के सदस्य प्रतेक रविवार को क्रिकेट खेलेंगे। इससे खिलाड़ियों की जहां सेहत बेहतर बनी रहेगी, वहीं टीम के सदस्यों को आनंद की अनुभूति भी होगी। उन्होंने आगे कहा कि भविष्य में मोगा में बड़े स्तर पर क्रिकेट टूर्नामेंट्स आयोजित किए जाएंगे, जिससे खिलाड़ियों को एक बेहतरीन मंच मिलेगा और जिले में खेल संस्कृति को मजबूती मिलेगी। नवीन ने बताया कि सुमित पुजाना इस क्लब के फाउंडर, प्रीतम कंडा, चेयरमैन और कमलदीप उप्पल, उप चेयरमैन हैं, जबकि नरेश नरूला को प्रधान, सुमित पुजाना को उप प्रधान, देवी लाल को सचिव, सतनाम सिंह धुन्ना को  जॉइंट सचिव, राकेश कुमार वर्मा को खजांची, आशु ब्लोनिया को सह खजांची, गगन गुलाटी को मीडिया प्रभारी, रोमित गाबा व दीपक अरोड़ा को संयुक्त रूप से सलाहकार की जिम्मेवारी सौंपी गई है। नवीन ने आश्वासन दिया कि वे क्लब के साथ तन, मन और धन से जुड़े रहेंगे और हर संभव सहयोग प्रदान करेंगे ताकि यह क्लब जिले में ही नहीं, बल्कि प्रदेश स्तर पर भी अपनी एक नई पहचान बना सके। इस नई शुरुआत पर सभी सदस्यों में उत्साह की लहर थी, और यह उम्मीद की जा रही है कि ‘द विंटेज क्रिकेट क्लब’ आने वाले समय में एक प्रेरणादायक संस्था के रूप में उभरेगी। 

ਮੋਗਾ 13 ਮਈ (ਮੁਨੀਸ਼ ਜਿੰਦਲ) ਬਾਪੂ ਮੁਨਸ਼ਾ ਸਿੰਘ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਅਕੈਡਮੀ ਪੰਡੋਰੀ ਅਰਾਈਆਂ ਵੱਲੋਂ ਮਾਂ ਦਿਵਸ ਅਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ ਸਮਾਗਮ, ਮਾਰਕੀਟ ਕਮੇਟੀ ਧਰਮਕੋਟ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਸਿਰਜਣਾ ਅਤੇ ਸੰਵਾਦ ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ ਰਜਿ ਮੋਗਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਡਾਕਟਰ ਸਰਬਜੀਤ ਕੌਰ ਬਰਾੜ ਨੇ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਵੱਜੋਂ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਗੁਰਬਿੰਦਰ ਕੌਰ ਗਿੱਲ ਨੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹਿਮਾਨ ਵਜੋਂ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਕੀਤੀ। ਸਭਾ ਦੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਚੀਮਾ ਨੇ ਮੰਚ ਸੰਚਾਲਕ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਅਤੇ ਸਮਾਗਮ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਆਖੀਰ ਤੱਕ ਬੁਲੰਦੀਆਂ ਉੱਤੇ ਰੱਖਿਆ। ਸਭਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸਲਾਹਕਾਰ ਗੁਰਮੇਲ ਸਿੰਘ ਬੌਡੇ ਨੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਵਿਸਥਾਰਪੂਰਵਕ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਉਥਾਨ ਦੇ ਉਪਰਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂੰ ਕਰਵਾਇਆ। ਗੁਰਬਿੰਦਰ ਕੌਰ ਗਿੱਲ ਨੇ ਮਾਂ ਦਿਵਸ ਬਾਰੇ ਤਫਸੀਲ ਨਾਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਕਵਿਤਾ ਰਾਹੀਂ ਮਾਂ ਦੀ ਬਹੁਪੱਖੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰਪੂਰਵਕ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ। ਉੱਘੇ ਗਾਇਕ, ਕਾਕਾ ਨੂਰ ਅਤੇ ਗੁਰਕਮਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ ਅਤੇ ਮਾਂ ਦੀ ਮਮਤਾ ਦੇ ਗੀਤਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਲਗਵਾਈ ਅਤੇ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨੂੰ ਕੀਲ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਡਾ. ਸਰਬਜੀਤ ਕੌਰ ਬਰਾੜ ਵੱਲੋਂ ਉੱਘੇ ਅਤੇ ਨਾਮਵਰ ਲੇਖਕ ਲਾਲੀ ਕਰਤਾਰਪੁਰੀ ਦੀ ਪਲੇਠੀ ਕਾਵਿ ਪੁਸਤਕ ਵਾਵਰੋਲਿਆਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਦਾ ਲੋਕ ਅਰਪਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਪਾਠਕਾਂ ਵਾਸਤੇ ਬਹੁਮੁੱਲਾ ਖਜ਼ਾਨਾ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਬਾਪੂ ਮੁਨਸ਼ਾ ਸਿੰਘ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਅਕੈਡਮੀ ਦੇ ਸੰਚਾਲਕ ਕੈਪਟਨ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਪੰਡੋਰੀ ਨੇ ਵਾਵਰੋਲਿਆਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਪੁਸਤਕ ਦਾ ਪਰਚਾ ਪੜ੍ਹਿਆ ਅਤੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਹਰ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਸੰਜੀਦਾ ਪਾਠਕਾਂ ਵਾਸਤੇ ਬਹੁਤ ਕੁੱਝ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਵੰਨਗੀ ਹੈ। ਪੁਸਤਕ ‘ਵਾਵਰੋਲਿਆਂ” ਦਾ ਲੋਕ ਅਰਪਣ ਕਰਦੇ ਡਾ. ਸਰਬਜੀਤ ‘ਤੇ ਹੋਰ ਪਤਵੰਤੇ। ‘ਤੂੰ ਲੱਭੀਂ ਐਸਾ ਵਰ ਅੰਮੀਏ’ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਧੀ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਕੋਲੋਂ ਸਹੁਰੇ ਘਰ ਦੇ ਸਲੀਕੇ ਭਰਪੂਰ ਵਤੀਰੇ ਅਤੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਡੁੱਲ੍ਹੇ ਸੁਭਾਅ ਵਾਲੇ ਵਰ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੀ ਹੈ। ‘ਬੱਲੇ ਓ ਕਿਸਾਨਾਂ’ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਅਤੇ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਦਾ ਰੰਗ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਲਾਲੀ ਕਰਤਾਰਪੁਰੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ, ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਡਾਕਟਰ ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਡਕਰ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ, ਭਗਤ ਧੰਨਾ ਜੱਟ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਨੂੰ ਵੀ ਬਾਖੂਬੀ ਕਲਮਬੱਧ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 188 ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਹਰ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਲਾਵੇ ਵਿੱਚ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ, ਹਰ ਉਮਰ ਅਤੇ ਹਰ ਸੁਭਾਅ ਦੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਦੇ ਕਾਬਲ ਹਨ।  ਇਸ ਮੌਕੇ ਸਭਾ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੈਂਬਰ ਸਾਹਿਬਾਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਭਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਉੱਭਰਦੇ ਸ਼ਾਇਰ ਸੋਨੀ ਮੋਗਾ, ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸ਼ਾਇਰ, ਨਵਦੀਪ ਸ਼ਰਮਾ, ਗੁਰਮੁੱਖ ਸਿੰਘ, ਹਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ, ਜੱਸੂ ਬੁੱਟਰ, ਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰ ਸਿੰਘ ਵੀ ਹਾਜ਼ਰ ਰਹੇ। ਧਰਮਕੋਟ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਕਾਵਿ ਪੁਸਤਕ ਦੇ ਲੋਕ ਅਰਪਣ ਦੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓਗਰਾਫੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਲਾਲੀ ਕਰਤਾਰਪੁਰੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ।

मोगा 13 मई, (मुनीश जिन्दल) एक लम्बे इन्तजार के बाद मंगलवार को आखिरकार सीबीएसई बोर्ड द्वारा 10वीं व 12वीं कक्षाओं के नतीजे घोषित कर दिए गए। जिसमें हर साल की तरह, इस साल भी डीएन मॉडल सीनियर सेकेंडरी स्कूल के छात्रों ने शानदार प्रदर्शन किया व कॉमर्स स्ट्रीम में रेहान वधवा ने 98.6 % अंक हासिल कर, जिले में प्रथम स्थान प्राप्त किया। मीडिया कर्मियों से ये जानकारी स्कूल प्रबंधन कमेटी के सदस्य नरिंदर सूद व प्रिंसिपल मैडम सोनीया ने साझा की। आपको यहां बता दें कि इस वर्ष स्कूल के कुल 234 विद्यार्थियों ने 12वीं कक्षा की परीक्षाएं दी थी। जिसमें से साइंस स्ट्रीम में 99 और कॉमर्स स्ट्रीम में 135 छात्रों ने ये परीक्षा दी थी l जिनमें से साइंस में 10 और कॉमर्स में 18 विद्यार्थियों ने 90% से ऊपर अंक हासिल कर स्कूल का नाम रोशन किया है। कॉमर्स स्ट्रीम में रेहान वधवा ने 98.6 % अंक हासिल कर, न सिर्फ स्कूल में, बल्कि जिला स्तर पर भी प्रथम स्थान प्राप्त किया। सेजल ने 97% अंक लेकर दूसरा जबकि अलीशा ने 96.4% अंक लेकर तीसरा स्थान अर्जित किया। इसी प्रकार साइंस स्ट्रीम में 96.4% अंक लेकर विश्व गोयल प्रथम, 93.8% अंक लेकर विदिश बंसल द्वितीय व 92.4% अंक लेकर रुद्रेक्ष, तृतीय स्थान पर रहा। उल्लेखनीय है कि बिज़नेस स्टडी, पंजाबी, फाइन आर्ट्स, एआई में छात्रों ने 100 में से 100 अंक अर्जित किए हैं। इसके साथ ही विद्यार्थियों ने अंग्रेजी में 98, फिजिक्स में 95, केमिस्ट्री में 99, बायोलॉजी में 97, गणित में 95, एकाउंट्स में 99, इकोनॉमिक्स में 99, होम साइंस में 99, पीएचई में 99 तक अंक लेकर छात्रों ने शानदार प्रदर्शन किया है।  इस मौके पर स्कूल की प्रिंसिपल मैडम सोनिया ने अपने स्टाफ सहित, इन नतीजों में बेहतरीन प्रदर्शन करने वाले छात्रों का मुहं मीठा करवाकर, उन्हें बधाई देकर, उनकी हौसला अफजाई की। इस मौके पर उनके साथ अमनदीप बेदी, रेनू चानना, सोनिका, कोमल थापर, कंचन शर्मा व मनीष आदि अध्यापक मौजूद थे।  स्कूल की मैनेजमेंट कमेटी के प्रधान सुदर्शन शर्मा, सचिव एस.एम. शर्मा ने छात्रों के उज्ज्वल भविष्य की कामना करते हुए, उन्हें अपना बधाई संदेश भेजा है। जबकि स्कूल प्रबंधन कमेटी के अन्य सदस्यों, नरेंद्र सूद, प्रवीण शर्मा, अशोक बंसल, रविन्दर गोयल सीए, आयुष अरोडा (रिक्की), जितेंद्र गोयल, अनिल गोयल, गौरव गर्ग और अश्विनी मजीठिया ने भी छात्रों को उनके शानदार प्रदर्शन के लिए उन्हें बधाई दी, व आगामी भविष्य में भी इसी प्रकार माता पिता सहित स्कूल का नाम रोशन करने के लिए प्रेरित किया। स्कूल की प्रिंसिपल मैडम सोनिया ने भी इस मौके पर विद्यार्थियो के साथ साथ उनके अभिभावकों को भी बधाई दी।  विज्ञान विभाग की प्रमुख रेनू चानना व परीक्षा कक्ष प्रभारी अमनदीप बेदी ने बताया कि चूंकि 10वीं का नतीजा बाद में घोषित किया गया था, इसलिए कल तक उसकी विस्तृत जानकारी भी, मीडिया से साझा कर दी जाएगी। 

ਮੋਗਾ, 7 ਮਈ, (ਮੁਨੀਸ਼ ਜਿੰਦਲ) ਮੋਗਾ ਦੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਰਾਜ ਪੱਧਰੀ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ, ਏਸ਼ੀਆ ਪੱਧਰ ਤੇ ਤਾਈਕਵਾਂਡੋ ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਤਗਮੇ ਹਾਸਲ ਕਰਕੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੋਗਾ ਦਾ ਨਾਂ ਚਮਕਾਉਣ ਤੇ ਬੁਧਵਾਰ ਨੂੰ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਸਾਗਰ ਸੇਤੀਆ ਨੇ ਜਿੱਥੇ ਇਹਨਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ ਉੱਥੇ ਲੋੜਵੰਦ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਭਵ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇਣ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਵੀ ਦਿੱਤਾ।  DC ਸਾਗਰ ਸੇਤੀਆ, ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨਾਲ, ਇਕ ਸਾਂਝੀ ਤਸਵੀਰ ਮੌਕੇ। ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖੇਡਾਂ ਜਿੱਥੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਿਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਥੇ ਹੀ ਖੇਡਾਂ ਚ ਵਧੀਆ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਖਿਡਾਰੀ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਚਾਣ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖੇਡਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖੇਡਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜ ਕੇ ਨੌਜਵਾਨ ਜਿੱਥੇ ਨਸ਼ਿਆਂ ਵਰਗੀਆਂ ਬੁਰਾਈਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਓਥੇ ਹੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਨਾਗਰਿਕ ਵਜੋਂ ਵਿਚਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਜਜ਼ਬੇ ਅਤੇ ਫੁਰਤੀ ਨਾਲ ਖੇਡ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿਚ ਜੌਹਰ ਵਿਖਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਨੇ ਤਾਈਕਵਾਂਡੋ ਵਿੱਚ ਮੈਡਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਰਸ਼, ਸਮਰ, ਅਰਸ਼ਦੀਪ, ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਸ਼ਰਮਾ, ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਤਮੰਨਾ, ਰਮਨ, ਨੰਦਨੀ, ਗੁਰਲਾਬ ਸਿੰਘ ਤੇ ਏਕਮਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਨੂੰ ਬਲੰਦੀਆਂ ਛੂਹਣ ਤੇ ਹੌਂਸਲਾਅਫਜਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਮਾਰਸ਼ਲ ਆਰਟ ਦੀ ਕੋਚ ਪ੍ਰਿਆ (ਬਿਮਲਾ) ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧੀਆ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਅਨਸਟਾਪਏਬਲ ਮਾਰਸ਼ਲ ਆਰਟ ਅਕੈਡਮੀ ਦੀ ਚੇਅਰਮੈਨ ਭਾਵਨਾ ਬਾਂਸਲ ਵੀ ਹਾਜਰ ਸਨ।

ਮੋਗਾ, 7 ਮਈ, (ਮੁਨੀਸ਼ ਜਿੰਦਲ) ਸੀ.ਐਮ. ਦੀ ਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਸੂਬੇ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਮੁਫ਼ਤ ਯੋਗ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਣ ਦੀ ਇੱਕ ਪਹਿਲ ਹੈ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਤਹਿਤ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਯੋਗ ਟੀਚਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਯੋਗ ਨੂੰ ਘਰ ਘਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ਅਤੇ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਯੋਗ ਟੀਚਰਾਂ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਦੇ ਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਜਨ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਬਦਲਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਧਿਆਨ ਅਤੇ ਯੋਗ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਭਿਆਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਯੋਗ ਕਿਸੇ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਸਾਧਨ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਸਾਗਰ ਸੇਤੀਆ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੋਗਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹ ਸਕੀਮ ਯੋਗ ਪ੍ਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭਗਵੰਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ.ਐਮ. ਦੀ ਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਸਕੀਮ ਦਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਲਾਭ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਮੋਗਾ ਜਿ਼ਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 2000 ਵਿਅਕਤੀ 97 ਕਲਾਸਾਂ ਜਰੀਏ ਯੋਗ ਦਾ ਮੁਫਤ ਲਾਹਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਸੀ.ਐਮ ਦੀ ਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਮੁਹਿੰਮ ਤਹਿਤ ਮੋਗਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਕੇ.ਐਲ. ਕਪੂਰ ਪਾਰਕ, ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਪਾਰਕ, ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਪਾਰਕ, ਗਰੀਨ ਫੀਲਡ ਪਾਰਕ, ਨੇਚਰ ਪਾਰਕ, ਸੋਢੀਆਂ ਦਾ ਮਹੱਲਾ, ਲੈਲਪੁਰ ਰੇਲਵੇ ਪਾਰਕ ਆਦਿ ਵਿਚ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਕਲਾਸਾਂ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤਹਿਸੀਲ ਬਾਘਾਪੁਰਾਣਾ, ਧਰਮਕੋਟ, ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਵਿੱਚ ਕਲਾਸਾਂ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਸ ਦਾ ਲੋਕ ਭਰਪੂਰ ਆਨੰਦ ਉਠਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਮਿਸ ਭਾਰਤੀ ਭਾਵਨਾ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਕੋਆਰਡੀਨੇਟਰ ਸੀ.ਐਮ. ਦੀ ਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਮੋਗਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਯੋਗ ਦਾ ਆਨੰਦ ਉਠਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਮੈਡੀਟੇਸ਼ਨ, ਸਥੂਲ ਵਿਆਮ, ਯੋਗਆਸਣ, ਪਰਾਣਾਯਾਮ, ਸੂਰੀਆ ਨਮਸਕਾਰ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮਾਨਸਿਕ ‘ਤੇ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਤੰਦਰੁਸਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਯੋਗ ਆਸਨ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜਰੂਰੀ ਹੈ। ਯੋਗ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਫਾਇਦਾ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਕਈਆਂ ਦਾ ਜੋੜਾਂ ਦਾ ਦਰਦ, ਗਠੀਆ, ਥਾਇਰਾਇਡ, ਹਾਈ ਬੀ.ਪੀ., ਸੂਗਰ, ਅਸਤਮਾ, ਸਾਈਟਿਕਾ ਦਾ ਦਰਦ, ਮਾਈਗਰੇਨ, ਕਮਰ ਦੇ ਦਰਦ, ਗੋਡਿਆਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਆਦਿ ਤੋਂ ਕਾਫੀ ਲਾਭ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਯੋਗ ਦਾ ਲਾਭ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ ਲੋਕ ਆਪਣੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਆਰਥਿਕ, ਮਾਨਸਿਕ, ਸਰੀਰਿਕ ਪੱਖੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮਜਬੂਤ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ।

ਮੋਗਾ, 5 ਮਈ (ਮੁਨੀਸ਼ ਜਿੰਦਲ) ਨੈਸ਼ਨਲ ਲੀਗਲ ਸਰਵਿਸ ਅਥਾਰਟੀ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, ਮਾਣਯੋਗ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਹਾਈਕੋਰਟ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਥਾਰਟੀ ਮੋਹਾਲੀ ਦੇ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਹੇਠ 10 ਮਈ, 2025 ਨੂੰ ਮੋਗਾ, ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਬਾਘਾਪੁਰਾਣਾ ਵਿਖੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਲੋਕ ਅਦਾਲਤ ਲਗਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਲੋਕ ਅਦਾਲਤ ਵਿਚ ਦੀਵਾਨੀ ਕੇਸ, ਘਰੇਲੂ ਝਗੜੇ, ਮੋਟਰ ਵਹੀਕਲ, ਸੜਕ ਦੁਰਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਮੁਆਵਜ਼ੇ ਦੇ ਮਸਲੇ, ਜ਼ਮੀਨੀ ਝਗੜੇ ਦੇ ਮਸਲੇ, ਬਿਜਲੀ ਚੋਰੀ ਦੇ ਮਸਲੇ, ਚੈੱਕ ਬਾਉਂਸਿੰਗ ਦੇ ਮਸਲੇ, ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਚਲਾਨ, ਰਿਕਵਰੀ ਸੂਟ, ਲੇਬਰ ਆਦਿ ਦੇ ਮਸਲੇ ਲਗਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਮਾਨਯੋਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਤੇ ਸੈਸ਼ਨ ਜੱਜ ਕਮ ਚੇਅਰਮੈਨ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਥਾਰਟੀ ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ ਨੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦਿਆਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਨਾਂ ਲੋਕ ਅਦਾਲਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜਿੱਥੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਉਨਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਪੈਸੇ ਦੀ ਵੀ ਬੱਚਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਅਦਾਲਤ ਨਾਲ ਦੋਨੋਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਸੀ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਾ ਵੱਧਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਫੈਸਲਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀ ਸਾਰੀ ਕੋਰਟ ਫੀਸ ਵੀ ਵਾਪਸ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਦੀਵਾਨੀ ਅਦਾਲਤ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਕੋਈ ਅਪੀਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਉਨਾਂ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਆਪਣੇ ਕੇਸਾਂ ਦਾ ਲੋਕ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਫੈਸਲਾ ਕਰਾ ਕੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਾਭ ਉਠਾੳਣ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇ।  ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਨਾਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰਾਂ ਦੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਹਾਇਤਾ/ ਸਲਾਹ ਲਈ 15100 ਡਾਇਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਦਫ਼ਤਰ ਦੇ ਫੋਨ ਨੰਬਰ 01636-235864 ਜਾਂ ਈਮੇਲ ਆਈ.ਡੀ.dlsa.moga@punjab.gov.in. ਤੇ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

मोगा, 3 मई (मुनीश जिन्दल) द लर्निंग फील्ड ए ग्लोबल स्कूल (टी.एल.एफ) की मैनेजमेंट कमेटी के चेयरमैन प्रवीण गर्ग, चेयरमैन इंजी. जनेश गर्ग व डायरेक्टर डा. मुस्कान गर्ग के दिशा निर्देशों पर किंडरगार्टन विंग में ब्लू कलर डे मनाया गया। जिसमें विद्यार्थियों ने भारी उत्साह दिखाया। इस संबंधी जानकारी देती हुई स्कूल की प्रिंसिपल रंजीत भाटिया ने कहा कि स्कूल के किंडरगार्टन विंग ने बहुत उत्साह और खुशी के साथ ब्लू कलर डे मनाया। यह दिन युवा शिक्षार्थियों को आकर्षक और रचनात्मक गतिविधियों के माध्यम से नीले रंग से परिचित कराने के लिए समर्पित था, जिससे उनकी कल्पना और जिज्ञासा जागृत हुई। इस अवसर को चिह्नित करने के लिए, शिक्षकों द्वारा एक जीवंत ब्लू कॉर्नर स्थापित किया गया था, जिसे नीले रंग की थीम वाली वस्तुओं, कलाकृति और प्रॉप्स से खूबसूरती से सजाया गया था। ब्लू कलर डे मनाते समय के, कुछ यादगारी पल। पूरा क्षेत्र नीले रंग के विभिन्न रंगों से जीवंत हो उठा, जो कि बच्चों के लिए एक अनूठा अनुभव बना। नीले रंग के विभिन्न रंगों के कपड़े पहने, नन्हे शिक्षार्थी प्यारे और उत्साहित लग रहे थे। उनकी चमकदार मुस्कान ने कार्यक्रम में और भी रंग भर दिया। क्योंकि उन्होंने कई मजेदार गतिविधियों में भाग लिया। इस दिन अंगूठे से पेंटिंग और विभिन्न प्रकार के चित्रों को रंग करना शामिल था, जिससे बच्चों को हाथों से रचनात्मकता के माध्यम से रंग का पता लगाने का मौका मिला। इस उत्सव को और भी अधिक आनंददायक बनाने के लिए, बच्चों ने नीले रंग से संबंधित कविताएं गाई, जिससे एक चंचल और संगीतमय तरीके से थीम की उनकी समझ मजबूत हुई। इन अनमोल पलों को कैद करने के लिए तस्वीरें खींची गई, जिससे दिन की खुशी और सीख को संरक्षित किया जा सके। नीला रंग दिवस, शिक्षा और आनंद का एक अद्भुत मिश्रण था, जिसने युवा मन में मधुर यादें और नीले रंग की बेहतर पहचान छोड़ी। इस मौके पर स्कूल मैनेजमेंट कमेटी ने विद्यार्थियों की एक्टिविटी की सराहना करते हुए उनकी हौसला अफजाई की।

मोगा, 3 मई (मुनीश जिन्दल) राज्य की प्रमुख शिक्षण संस्था ISF कालेज ऑफ फार्मेसी के डायरेक्टर डा. जी.डी.गुप्ता ने हास्टल में रह रहे छात्रों की काउंसलिंग की। डा. गुप्ता ने छात्रों को परीक्षाओं में उच्च अंक लाने का मंत्र दिया, जिसके तहत उन्होंने कहा कि विद्यार्थियों को नियमित रूप से अध्ययन करने के इलावा शारीरिक एवं मानसिक रूप से स्वस्थ रहने के लिए हलका व्यायाम व कम से कम 10 से 15 मिनट का मेडिटेशन अवश्य करना चाहिए। उन्होंने छात्रों को बताया कि प्रायः सवाल का जवाब आने के बावजूद भी, छात्र ठीक से नहीं लिख पाते हैं। उसका मुख्य कारण है कि तकनीकी युग में हाथ से लिखने की आदत का छूटना। जिससे हैंडराइटिंग के साथ साथ स्पीड से लिखने में छात्रों को परेशानी होती है। इसके लिए अध्ययन के दौरान लेखन कार्य अवश्य करना चाहिए। समय परिवर्तन हो रहा है। अतः जब भी बाहर निकलें, तो पूरे वस्त्र धारण करने चाहिए, ताकि डेंगू, मलेरिया जैसी बीमारियों से छुटकारा मिल सके। साथ ही शरीर को भी सुरक्षित रखा जा सकता है। फसल कट रही है, उसको ध्यान में रखते हुए डस्ट पार्टिकल से बचना चाहिए व आवश्यकतानुसार मास्क, ऐनकों का उपयोग करें। सबसे महत्वपूर्ण एवं उपयोगी जानकारी सॉफ्ट मीडिया जिसमें फेसबुक, व्हाट्सएप पर प्रसारित होने वाले बे बुनियादी विचारों, फोटोग्राफी, तर्कहीन संवाद एवं सामाजिक बुराइयों से ओत प्रेत विचारों, भाव एवं उनके उपदेश को समझने हेतु कोई भी प्रक्रिया ना दी जाए, तो जीवन के लिए उपयोगी साबित होता है। साथ ही मानसिक तनाव से दूर रहा जा सकता है। इस मौके पर डा. संत कुमार वर्मा, डा. खड्ग राज, हास्टल वार्डन विशाल कुमार एवं सभी छात्र उपस्थित थे। संस्था के चेयरमैन प्रवीण गर्ग ने कहा कि इस प्रकार की वार्ता, जीवन के लिए उपयोगी एवं प्रोफेशन के लिए महत्वपूर्ण होती है, जिससे न केवल छात्र मोटीवेट होते हैं, बल्कि वास्तविक जीवन को समझने में सक्षम बनते हैं। 

मोगा, 2 मई (मुनीश जिन्दल) राज्य की प्रमुख शिक्षण संस्था ISF कालेज ऑफ फार्मेसी में बौद्धिक संपदा उत्सव पर व्याख्यानों का आयोजन किया गया। आई.पी.आर. के कोऑर्डिनेटर डा. संत कुमार वर्मा ने बताया कि बौद्धिक संपदा उत्सव के दौरान, पेमेंट इंफॉर्मेशन सेंटर पंजाब स्टेट कौंसिल साइंस एंड टेक्नोलॉजी के साथ आयोजित किया गया, जिसके लिए डिपार्टमेंट ऑफ साइंस एंड टेक्नोलॉजी भारत सरकार के द्वारा अनुदान प्राप्त हुआ। उत्सव के प्रथम दिन नेहा गोयल, इंडियन पेटेंट एंड डिजाइन अटॉर्नी एवं मैनेजिंग डायरेक्टर यूनीपैटर्ड कंसलटेंट द्वारा पेटेंट की पूरी तकनीकी प्रक्रिया को समझाया। जिसमें पेटेंट फाइल से लेकर भारत सरकार की समस्त गाइडलाइन संबंधी जानकारी दी। द्वितीय दिन पूजा कुमार, रजिस्टर्ड पेटेंट एजेंट एवं फाउंडर इनोवी इनटेक्स के द्वारा कॉपीराइट की जानकारी दी एवं बताया कि इस वर्ष की थीम जो कि म्यूजिक पर आधारित है, पर गहन जानकारी दी एवं बताया कि अपनी चीजों को सुरक्षित करने के लिए कॉपीराइट अवश्य लेना चाहिए, जो कि मूल रूप से स्वयं के द्वारा रचित एवं विशिष्ठ हो। आई.आई.सी. के कोऑर्डिनेटर डा. मनीष कुमार ने बताया कि  इंडियन पेटेंट एंड डिजाइन अटॉर्नी फाउंडर आईपी नेशन आशीष शर्मा ने तृतीय दिन जोगरफी फार इंडिकेटर एवं इंडस्ट्रियल डिजाइन की विस्तृत जानकारी दी। यह आई.पी. उत्सव ऑनलाइन आयोजित किया गया। सभी का धन्यवाद आई.आई.सी. कोऑर्डिनेटर डा. मनीष कुमार ने किया। इस मौके पर संस्था के चेयरमैन प्रवीण गर्ग, सचिव इंजी. जनेश गर्ग, डा. मुस्कान गर्ग, डायरेक्टर डा. जी.डी.गुप्त, ISF सी.पी.आर के प्रिंसिपल डा. आर.के.नारंग ने बौद्धिक संपदा उत्सव पर आयोजित व्याख्यान के सफल आयोजन पर शुभकामनाएं दी।